Afrikaans · 00:20:04
Sep 17, 2025 5:21 AM

Do schools kill creativity? | Sir Ken Robinson | TED

ҚЫСҚАША ШОЛУ

Сэр Кен Робинсон TED сөзі арқылы мектептердің шығармашылықты өлтіретінін айтады және балалардың таланты мен инновациясын дамытатын білім беру жүйесін ұсынады.

НҰСҚАУЛАР

  • Конференцияда адам шығармашылығының керемет мысалдары көрсетілді, бұл білім беру жүйесінің болашаққа дайындау рөліне байланысты.
  • Бүгінгі білім беру жүйесі болашақтың белгісіздігін ескермей, балаларды 2065 жылы зейнетке шығатын жұмысқа дайындайды.
  • Барлық балаларда үлкен талант бар, бірақ біз оларды қатаң жолмен жоғалтамыз.
  • Шығармашылық қазір білім беруде сауаттылық сияқты маңызды және оған бірдей мәртебе берілуі керек.
  • Балалар қателесуден қорықпай тәуекелге барады, бірақ ересектерде бұл қабілет жоғалады.
  • Білім беру жүйесі қателерді ұятқа айналдырып, шығармашылықты өшіреді.
  • Пикассоның сөзі бойынша, барлық балалар суретші болып туады, мәселе ересек кезінде солай қалу.
  • Әлемдегі барлық білім беру жүйелері математика мен тілдерді өнерлерден жоғары қояды, бұл қате иерархия.
  • Білім беру индустриялық қажеттіліктерге негізделген, бірақ қазіргі технологиялық революция бұл құрылымды өзгертеді.

ИДЕЯЛАР

  • Балалар шығармашылықты табиғи түрде көрсетеді, мысалы, сурет салу сабағында қыздың Құдайды бейнелеуі сияқты.
  • Қателесуден қорықпау шығармашылықтың негізі, өйткені оригиналды идеялар қателіктерден туады.
  • Білім беру жүйесі балаларды белден жоғары, миға бағыттайды, дене қозғалысын елемейді.
  • Әлемдік білім беру университет профессрларын дайындауға бағытталған, бұл адам мүмкіндіктерінің толық спектрі емес.
  • Интеллект әртүрлі: визуалды, дыбыстық, кинестетикалық және динамикалық болып келеді.
  • Жасанды интеллект дәуірінде дәреже құнсызданады, сондықтан шығармашылық жаңа бағдар.
  • Ғиллиан Линн сияқты таланттар дұрыс ортада ашылады, әйтпесе "дислексия" деп есептеледі.
  • Білім беру адам экологиясын қайта құруды талап етеді, миды "тау-кен" сияқты пайдаланбай.
  • Балалардың инновация қабілеті барлықта бар, бірақ жүйе оны басады.
  • Шығармашылық идеялардың өзара әрекетінен туады, мидың екі жартысының байланысы арқылы.

ТЕРГЕУШІЛІКТЕР

  • Шығармашылықты дамыту үшін білім беру жүйесін толық адамды қалыптастыруға ауыстыру керек.
  • Индустриялық модельден бас тартып, әртүрлі интеллект түрлерін мойындау болашақтың кілті.
  • Балалардың таланты қателесуге рұқсат ету арқылы сақталады, әйтпесе жоғалады.
  • Өнерлерді математика сияқты күнделікті оқыту адам денесінің толық дамуына әкеледі.
  • Технология мен демография өзгерістері білім берудің академиялық инфляциясын тудырады.
  • Адам миының динамикасы шығармашылықтың көзі, әртүрлі тәсілдердің қосылуынан.

ДӘЙЕКСӨЗДЕР

  • "Шығармашылық қазір білім беруде сауаттылық сияқты маңызды және оған бірдей мәртебе берілуі керек."
  • "Егер қателесуге дайын болмасаң, ешқашан оригиналды нәрсе ойлап таппайсың."
  • "Барлық балалар суретші болып туады. Мәселе ересек кезінде солай қалу."

Әдеттер

  • Балалар қателесуден қорықпай тәуекелге барады, бұл шығармашылықты дамытуға көмектеседі.
  • Дененің қозғалысын ойлауға пайдалану, мысалы, музыкаға билеп ойлану.

ФАКТТЕР

  • Бұл жылы мектепке кіретін балалар 2065 жылы зейнетке шығады, бірақ болашақ белгісіз.
  • ЮНЕСКО бойынша, келесі 30 жылда білім аяқтаушылар саны тарихтағы ең үлкен болады.
  • Әлемдегі барлық білім жүйелері математика мен тілдерді өнерлерден жоғары қояды.
  • Мидың екі жартысын байланыстыратын нерв талшығы әйелдерде қалыңырақ, бұл мультитаскты жеңілдетеді.

Әдебиеттер

  • Пикассоның сөзі: барлық балалар суретші болып туады.
  • Ғиллиан Линн: "Cats" және "Phantom of the Opera" хореографы.
  • Джонас Солк: жәндіктер жоғалса өмір аяқталады, адамдар жоғалса өмір гүлденеді.
  • Рэйчел Карсон: экологиялық революцияны бастаған.

ҚОЛДАНУҒА КӨМЕК

  • Шығармашылықты теңестіру: білім беру жүйесінде өнерлерді математика сияқты міндетті етіңіз.
  • Қателесуге рұқсат етіңіз: мектепте қателіктерді жазалауды тоқтатып, оларды оқу құралы ретінде пайдаланыңыз.
  • Интеллекттің әртүрлілігін мойындаңыз: визуалды, кинестетикалық тәсілдерді бағдарламаларға қосыңыз.
  • Балалардың талантына назар аударыңыз: әр баланың күшті жақтарын анықтап, оларды дамытыңыз.
  • Жүйені қайта құрыңыз: индустриялық модельден адам экологиясына көшіңіз, толық дамуды қамтамасыз етіңіз.

БІР МӘТІНДІК ҚОРЫТЫНДЫ

Білім беру шығармашылықты өлтірудің орнына балалардың таланты мен инновациясын дамытуы керек.

Ұсыныстар

  • Өнерлерді күнделікті оқытуды міндетті етіңіз, дене мен мидың тең дамуы үшін.
  • Академиялық жетістіктерден тыс интеллект түрлерін бағалаңыз.
  • Мектепте қателіктерді ынталандырыңыз, шығармашылықтың негізі ретінде.
  • Болашаққа дайындау үшін білімді технология мен демографияға бейімдеңіз.
  • Таланттарды ерте анықтаңыз, Ғиллиан Линн сияқты мысалдарды қолданыңыз.

МЕМО

Сэр Кен Робинсонның TED сөзі білім беру жүйесінің шығармашылықты өлтіретінін ашып көрсетеді. Конференциядағы шығармашылық мысалдардан шабыт ала отырып, ол балалардың болашаққа – 2065 жылға дейінгі белгісіз дүниеге – дайындалатын жүйенің кемшіліктерін талқылайды. Барлық адамдар білімге қызығушылық танытады, бірақ жүйе балалардың инновация қабілетін басады, таланттарын жоғалтады. Робинсон шығармашылықты сауаттылық сияқты маңызды деп санайды, оны білімде теңестіруді ұсынады.

Балалардың еркіндігі туралы әңгімелер ерекше. Алты жастағы қыз Құдайды суретке салуда "Олар бірден біледі" дейді, бұл қорықпау қабілетін көрсетеді. Ұлының Рождество қойылымындағы комедиялық сәті – "Франк мұны жіберді" – балалардың тәуекелге баруын дәлелдейді. Бірақ ересектерде бұл жоғалады: мектептер қателерді ұятқа айналдырып, шығармашылықты өшіреді. Пикассоның "Барлық балалар суретші болып туады, мәселе ересекте солай қалу" деген сөзі осыны растайды. Робинсон біздің білім алатын кезімізде шығармашылықтан айырылатынымызды айтады.

Әлемдік білім жүйелері бірдей: математика мен тілдер жоғарыда, өнерлер төменде. Бұл индустриялық заманның мұрасы – университет профессрларын дайындау. Бірақ қазір технология революциясы бұл құрылымды бұзады. Робинсон Шекспирдің әкесін еске алып, ұлылардың да балалық шағы бар екенін еске салады. АҚШ-қа көшіп келгенде ұлының қайғысы – бір айлық махаббат – өмірдің өзгеруін көрсетеді. Интеллект әртүрлі: визуалды, кинестетикалық, динамикалық. Әйелдердің ми байланысы қалыңырақ болуы мультитаскты жеңілдетеді, деп әзілдейді ол.

Ғиллиан Линннің тарихы шабыттандырады: мектепте "оқу бұзылысы" деп айыпталған қыз хореограф болып, "Мысықтар" пен "Операның қоңырауы" сияқты хиттер жасаған. Дәрігер музыка қосып, оның билегенін көріп, "Ол биші" деген. Бұл таланттың дұрыс ортада ашылуын көрсетеді. Робинсон білімді адам экологиясы ретінде қайта құруды ұсынады: миды "тау-кен" сияқты пайдаланбай, толық қабілеттерді дамыту. Джонас Солктың сөзімен, адамдар жоғалса өмір гүлденеді – біздің шығармашылығымызды сақтау міндетіміз. Болашақ балаларға бай, біз оларды дайындауымыз керек.

Like this? Create a free account to export to PDF and ePub, and send to Kindle.

Create a free account